Andere typen zonnewijzers

Zonnewijzer met lichtgeleiders
Jardin des Halles, Parijs (Frankrijk)

De ontwikkeling van lichtgeleiders (ook optic fibers genoemd) maakt het mogelijk om het patroon van licht en schaduw op de wijzerplaat om te zetten in een willekeurig ander patroon, dat ook nog op een andere plaats kan verschijnen. Deze zonnewijzer moet een van de eerste zijn waarin dit toegepast is.

Het zonlicht wordt opgevangen in de zwarte zuil links, die op dit druilerige moment er wat verloren bij staat. Bundels lichtgeleiders brengen het licht over naar de gaatjes rechts. Elk kwartier licht een volgend gaatje op. De 'wijzerplaat' loopt van 7 tot 7 (19) uur MET. De correctie voor de tijdsvereffening kan afgelezen worden van een grafiek op het muurtje waarvan je helemaal links het begin ziet. De rest ervan zie je hieronder.

Ook is er een vitrine met een uitgebreide uitleg van hoe deze zonnewijzer werkt, in het Frans èn het Engels, compleet met schematische tekeningen. Hieraan ontleen ik het volgende.

In de bovenkant van de zwarte paal zijn drie gleuven gemaakt, voor de ochtendzon, rond de middag en de namiddagzon. Achter elke gleuf zijn in een cirkelboog in het equatoriale vlak de uiteinden van een groot aantal lichtgeleiders geplaatst. Deze zijn vervolgens verdeeld in 49 bundels. Een bundel bevat 85 vezels van 1 mm dik. Ze lopen onder het plaveisel door naar de 'golf', waar de tijd afgelezen kan worden.

Halverwege een kwartier lichten twee gaatjes naast elkaar allebei half op. Ook kun je nog de situatie onderscheiden dat één gaatje fel en de ander zwak verlicht is; dan is het ca. 4 minuten voor of na de tijd van het felverlichte gaatje. Zo kan schattenderwijs een nauwkeurigheid van enkele minuten bereikt worden.

De golf symboliseert het eeuwigdurende komen en gaan van de dagen.'s Morgens, bij de aanzet van de golf, liggen de kwartierpunten dicht bijeen, om in de middag uit te vloeien in de lange 'staart'. Ontwerper van deze sculptuur is Henri de Miller.

Gnomonisch gesproken is het interessant hoe dat precies met die drie gleuven zit. Ik heb daar geen foto van gekregen, maar ze moeten alle drie evenwijdig aan de aardas lopen. Als het licht schuin door de spleet valt neemt de intensiteit af vanwege de wanddikte van het materiaal. Dat moet de reden zijn waarom hier drie spleten gebruikt zijn. In feite is dit dus een equatoriale ringzonnewijzer met indirecte aflezing.

De uitleg in de vitrine eindigt met een motto:
    "Fibre de lumière, donne-moi le temps
    Le temps de fêter de nombreux printemps"
wat ik maar vertaal met:
    Lichtvezel, geef me tijd,
    Tijd om te genieten van vele goede jaren

Ligging: 48.9° NB, 2.4° OL
Ontwerp: Henri de Miller & François Dandrel
Inwijding: juni 1988

Kerk Saint-Eustache

Mocht je de Jardin des Halles nog 's bezoeken, kijk dan ook even naar de kerk hier vlak achter. In de puntgevel boven de zijingang bevindt zich een iets west-afwijkende verticale zonnewijzer.
En als je heel goed kijkt, zie je op de linker pilaar, tussen de beide galerijen, nog de resten van een meridiaanwijzer. De gnomon is weg, maar de beide steunen zitten er nog.

Vóér de kerk zijn ook nog allerlei interessante dingen te zien, maar daarover misschien een andere keer...

De foto's op deze pagina zijn gemaakt door Monique Maes, waarvoor mijn hartelijke dank!