Analemmatische zonnewijzers

Tuin, Makkum

Dit is werkelijk een uniek exemplaar! Het is niet alleen de oudste analemmatische zonnewijzer in het Noorden, maar ook de enige die ik ken waarbij de schaduw altijd de urenboog haalt. Dat laatste dank zij de lange staaf die als schaduwgever dient. De lange as van de ellips is 6 meter, de staaf komt 3.3 meter hoog.

De datumlijn is een gleuf in de gemetselde verhoging, waarin het uiteinde van de staaf kan bewegen. De ronde verbreding verdeelt de verhoging volgens de Gulden Snede, dus in stukken van ca. 62% en 38%.
Het grijze blok dient als verzwaring en om de staaf precies verticaal te zetten met behulp van de vier boutjes. Een pennetje aan de zijkant van het blok dient om de juiste datum in te stellen.

Vanwege de MKZ-crisis die ten tijde van ons bezoek heerste, was het gazon nog niet gemaaid en waren uur- en datum-markeringen nog niet bijgewerkt. Speciaal voor ons maakte Wiebe Tilstra de ellips met uurpunten vrij. Onderstaande foto's, van kort na de aanleg, kreeg ik van hem. Ze geven een beter beeld van de schaalverdelingen.

Links zie je het winterse uiteinde van de datumlijn, die verdeeld is per 1/3 kalendermaand. Rechts de ellips, die zo diep ingegraven is dat je er overheen kunt maaien. Deze heeft uurpunten voor de zonnetijd (in Romeinse cijfers) en voor Midden-Europese tijd (Arabische cijfers).

Code Sup: Makkum
Ligging: 53.1° NB, 5.4° OL
Ontwerp: Wiebe Tilstra
Inwijding: 1990