Horizontale zonnewijzers

Park Schothorst, Amersfoort

Verstopt in de bloemen- en vlindertuin van het Centrum voor Natuur en Milieu ligt deze grote pleinzonnewijzer. Het is een poolstijlzonnewijzer, met de punt als index, die de datum aanwijst. De poolstijl reikt 2½ meter hoog. De uurlijnen (voor MET) zijn per half uur aangegeven met gele klinkers en de datumlijnen per halve maand met zwarte klinkers. Het plein is cirkelvormig en meet zo'n 15 meter in diameter.

De poolstijl is van glanzend gepolijst roestvrij staal. Het boveneinde weerspiegelt de blauwe hemel op de foto hiernaast.

De gele lijnen zijn van een uuraanduiding voorzien aan de zuidzijde, dus langs de datumlijn voor het zomersolstitium. De datumlijnen zijn aan hun uiteinden gemarkeerd, links (westzijde) de lengende dagen en rechts de kortende. De aanduidingen bestaan uit stoeptegels met inlays van zwarte kunststof. Heel effectief!

De tijdlijnen hadden van mij wel wat smaller mogen zijn; vooraan zijn ze meer dan een kwartier 'breed'. En dat terwijl een dergelijke grote zonnewijzer heel nauwkeurig kan zijn!

De vakjes tussen de lijnen zijn opgevuld met cement, met telkens een gat erin voor de afwatering. Het ontwerp vereiste dat het plein goed horizontaal ligt, en dus moest er een speciale oplossing gevonden worden voor de hemelwaterafvoer. Of die afdoende is, vraag ik me af. Want elk gat vormt nu een leuk bloempotje voor onkruid. Schoffelen kun je het niet, en spuiten is er hier natuurlijk niet bij!

Het informatiepaneel geeft een duidelijke en correcte uitleg. Helaas wordt het gebruik van de tijdsvereffeningsgrafiek (geen lus!) niet toegelicht.

Het paneel bevat ook een plattegrond van de zonnewijzer, waarop duidelijk te zien is hoe de cirkelomtrek het lijnenpatroon begrenst. Hierdoor is de datum niet op alle tijdstippen af te lezen, omdat de schaduw van de punt dan buiten de 'wijzerplaat' valt. Zo loopt de tijdschaal op 21 juni van 7.30 tot 18.00 uur, op 23 september van 9.00 tot 16.30 uur en op 7 december van 12.00 tot 13.30 uur. Overigens is het heel goed mogelijk dat de hoogopgaande parkbomen het bereik sterker inperken dan de cirkelomtrek.

Het park Schothorst is groot, misschien wel 100 ha. Je moet dan ook wel weten waar je deze fraaie zonnewijzer moet zoeken. Het Centrum voor Natuur en Milieu (en de Volkssterrenwacht) is te bereiken vanaf de Hamseweg, die langs de westzijde van het park van de stad naar de wijk Hoogland loopt. Volg de bordjes.

Code Sup: Amersfoort 6
Ligging: 52.2° NB, 5.4° OL
Ontwerp: A.G. Jansen
Inwijding: mei 1987