Equatoriale zonnewijzers
Vigeland Park, Oslo (Noorwegen)
Het Vigeland-park in Oslo is in zijn geheel het product van, en gewijd aan, één man: Gustav Vigeland (1869-1943), Noorwegens grootste beeldhouwer. Daartoe in de gelegenheid gesteld door de stad Oslo, ontwierp hij in het Frogner-park een monumentaal Gesamtkunstwerk. Niet al zijn plannen kon hij uitvoeren, zodat het achterste deel van het park, tussen de Monoliet en het Levenswiel, vrijwel leeg is (zie de foto hieronder). Door niets afgeleid vangt daar een kloeke zonnewijzer het oog van de toerist.
De armillairsfeer is uitgevoerd in brons en heeft een doorsnee van meer dan een meter. Hij wijst zonnetijd aan - hoe kan het ook anders in dit park, dat de lof van het pure leven bezingt! De schaal loopt van 5 tot 19 uur. Op 12 uur is een opengewerkte tijdsvereffeningslus aangebracht; iets wat je zelden op armillairsferen tegenkomt. De index voor het aangeven van de declinatie wordt gevormd door een dwarsstaafje aan de poolstijl.
De zonnewijzer staat op een 12-hoekige sokkel van zo'n 2 meter doorsnee. Op de zijden zijn de tekens van de Dierenriem uitgebeeld.
Ligging: 60.0° NB, 10.7° OL
Ontwerp: Ir. Imset (gnomonica), Gustav Vigeland
Inwijding: ca. 1930
Zoals zo vaak met zonnewijzers in het publieke domein, is ook deze vrijwel onzichtbaar. Niet letterlijk, allerminst zelfs! Maar niemand ziet hem staan. Legio websites over het park, maar de meesten noemen de zonnewijzer geeneens. Heel kras vind ik het artikel van Kirk Johnson in het tuintijdschrift Garden Design. Hij maakt een uitgebreide tuin-architectonische analyse van het park, heeft het alsmaar over assen en structuren, vergelijkt het met de tuinen van Versailles enz., maar negeert de zonnewijzer straal!
Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat wij het park in 1972 bezochten en dat ik me ook geen zonnewijzer herinner...
De apotheose van het park wordt natuurlijk gevormd door de beroemde Monoliet, 17 meter hoog en door 3 beeldhouwers in 14 jaar tijd gehakt uit één blok graniet van 170 ton. 121 figuren worstelen, vechten of vrijen zich daarop een weg naar boven. Wat dit allemaal betekent, moeten we maar voor onszelf uitmaken, vond Vigeland desgevraagd.
Enkele websites over Vigeland en het park:
Andere zonnewijzers van beroemde kunstenaars: